#BLOEMENLINT ZWOLLE 2017

Een leuk stukje over mij en mijn werkzaamheden tijdens de derde editie van #Bloemenlint, april 2017.
Door: Astrid Pol | Foto’s: Marjan van Houwelingen

Vanuit HeelBreed maakt Arjan Broer deel uit van de Projectgroep van De Groene Loper Zwolle. Het aanleggen van het Zwols Bloemenlint is één van de activiteiten die daaruit is voortgekomen en vond dit jaar voor de derde keer plaats op 22 april. In het kader van Earth Day werden in Zwolle perken ingezaaid met als doel de bijen van voedsel te voorzien. Dat de stad er ook nog vrolijk uit komt te zien door een variëteit aan wilde bloemen is een mooie bonus.

De start van het Bloemenlint vindt dit keer plaats bij boerderij StadsZicht van boer Pelleboer.
Arjan is daar als aanjager vanuit de Groene Loper aanwezig en maakt met mede-initiator Diana Terlingen een tour langs drie van de ruim dertig verschillende plekken waar gezaaid wordt.
Als gevraagd wordt wie de eerste handeling wil verrichten, steekt Enrico direct zijn handen omhoog: “Ja, dat wil ik wel!”.

In zijn openingswoord vertelt Arjan dat op Earth Day over de hele wereld bloemen worden gezaaid en bomen geplant om de aarde iets terug te geven. Bijen en andere bestuivers hebben het moeilijk, onder andere door het gebruik van pesticiden in de landbouw en door een tekort aan bloemen waar ze stuifmeel en nectar kunnen halen.

Met het Bloemenlint wordt daar in Zwolle iets aan gedaan en om 14 uur zaait Enrico de eerste zaden op een speciaal klaargemaakt stuk land. Hij spreekt de wens uit dat het goed komt met de bloemen en de dieren én dat er zonnebloemen komen. Die vindt hij mooi. Volgens Arjan zullen de eerste bloemen over twee weken uit de grond komen en zal het een diversiteit aan soorten zijn.

Een enthousiaste groep hulpboeren en kinderen zaait vervolgens verder aan het Bloemenlint.
Boer Pelleboer werkt hier graag aan mee. Binnenkort komt er bij zijn boerderij ook een bijenhotel, waar de bijen kunnen nestelen en wandelaars en kinderen kunnen observeren en leren. Vanaf juni is er een pluktuin voor wilde bloemen.

Als aanjager geniet Arjan er zichtbaar van anderen bezig te zien. Hij is ontspannen, op de achtergrond, maar zeer betrokken. Hij verbindt heel makkelijk met iedereen; met de hulpboeren, de pers, vrijwilligers en initiatiefnemers op de locaties die hij bezoekt. En daarmee bewerkstelligt hij een combinatie van bewustwording én actie. Dat blijkt uit wat hulpboer Joey zegt: ““Het komt door ons, mensen, dat er veel vergif gebruikt wordt voor groente en fruit. Daarom gaat het steeds slechter en daarom doen we nu dit”.

Tijdens het tweede deel van de middag bezoeken Arjan en Diana wijkboerderij de Klooienberg. Joke Wierenga is tuinder op deze locatie en vertelt waarom de vrijwilligers zo graag komen: “Je bent lekker buiten, het is nuttig, fysiek en je ziet resultaat van je werk”. De verbouwde groenten worden voor een betaalbare prijs verkocht en in een wijk als Holtenbroek, geeft dat ook mensen met lagere inkomens de mogelijkheid biologisch te eten.

Wierenga staat zelf het liefst letterlijk met haar voeten in de tuin en is blij met mensen als Arjan die zorgen voor de organisatie om de groene projecten heen: “Er moet nog zoveel gebeuren in de bewustwording en het is belangrijk dat er mensen zijn die de lijntjes aan elkaar verbinden en het verhaal rondzingen”.

En dan wordt er uiteraard ook verder gewerkt aan het Bloemenlint. Op de wijkboerderij is een strook gereserveerd voor het aanleggen ervan en die wordt ingezaaid door een aantal vrijwilligers. Ko is één van hen en vertelt terwijl hij dat doet wat hij van huis uit mee kreeg: “Wie zaait, zal oogsten”.
Ook vier jonge kinderen zaaien zorgvuldig een handjevol zaad. Na de vakantie werken ook diverse scholen verder aan het Bloemenlint door te zaaien in school- en achtertuinen.

Danitsja van Dijk beheert de kruidentuin en constateert dat er bij de Klooienberg steeds meer bijen komen. De nabijheid van bloemen en planten helpt écht en de insecten blijken ook dol te zijn op kruiden. Ook hier is een speciaal onderkomen voor bijen.

Tijdens het drinken van de kruidenthee uit eigen tuin, warm gehouden boven een heerlijk vuurtje, wijst Danitsja op een berm langs het zwarte water: “Daar zou gezaaid moeten worden. Ruimte zat”.
Dat hoef je geen twee keer te zeggen tegen de bevlogen Arjan en Diana. Zij hebben direct ideeën.

Als afsluiting bezoeken zij later op de dag nog de Mimosatuin. Die moet helaas verdwijnen, maar wijkbewoners willen door het zaaien in bloembakken tóch bijdragen aan een groene leefomgeving.
Dat sluit helemaal aan bij waar Arjan met HeelBreed voor staat: “Positief, vol goede moed en sámen zorgen voor een fijne leefomgeving”.

Wie mee wil doen met één van de groene initiatieven in de stad, ideeën heeft of er meer over wil weten, kan uiteraard contact opnemen via het contactformulier.

Inwoners werken met Carrefour aan wijkenwebsite voor Emmeloord

Tekst: Gerrit Jan Tempelman | Foto: Carla Vermunt

EMMELOORD – Samen met Stichting Carrefour ontwikkelt een team van wijkbewoners een digitaal platform waar sociale activiteiten in Emmeloord overzichtelijk bijeen worden gebracht. De website komt voort uit een lokale enquête die eind vorig jaar werd gehouden. Arjan Broer jaagde vanuit HeelBreed het proces met de betrokken inwoners en professionals het eerste half jaar aan.

In december legde de organisatie een beperkte vragenlijst voor aan inwoners van Emmeloord. Zo wilden de initiatiefnemers graag weten op welke manier burgers graag ingelicht zouden willen worden over activiteiten in hun buurt. We leven in een participatiemaatschappij,” vertelt procesbegeleider Arjan Broer. “Met elkaar moeten we ons dus op een goede manier redden, maar daarvoor moet je anderen wel weten te vinden.” Ruim 120 mensen gaven een reactie op de enquête. “Misschien niet heel veel, maar we kregen wel een mooie indicatie,” aldus Broer. “Vijfenzeventig procent wil graag geïnformeerd worden. Via de krant, maar ook via de mail en sociale media zoals Facebook. In een Facebooktijdlijn komen namelijk ook veel activiteiten langs. We zien dat bewoners naast de bestaande nieuwsdragers zoals de regionale weekkrant ook de voorkeur geven aan digitale berichten.
Daarom hebben we ook gekozen voor een digitaal platform. Daarop kan bijvoorbeeld een link naar vrijwilligerssite SameninNOP komen te staan, maar ook de aankondiging van een biljartavond of een oproep van het kookclubje dat nieuwe leden zoekt.” De rest van de Noordoostpolder blijft buiten beschouwing in het project. “Carrefour gelooft in de kracht van de samenleving,” legt Arjan uit. “In de dorpen zijn mensen op verschillende wijze al heel druk bezig met hun eigen dorpsactiviteiten en eigen platformen. Carrefour sluit daar graag bij aan.”

De website wordt momenteel opgezet door vaste betrokkenen uit alle wijken van Emmeloord. Een deel van hen zal het platform straks ook gericht beheren. Eén van de teamleden is Ilse Gnodde. Vanuit haar eigen wijk levert ze interessante informatie aan voor de site. Tegelijkertijd wil ze anderen van harte aanmoedigen om zelf ook mee te helpen. “Het staat of valt met het netwerk,” benadrukt ze. “Die netwerken bestaan al in Emmeloord. “In De Zuidert hebben we helaas geen wijkkrant meer, maar we delen veel via de Facebookpagina van het buurthuis. Binnen de wijk Espelervaart wordt een maandagenda rondgedeeld. Dat merk je echt aan de opkomst. Het is daar beredruk. Al deze activiteiten gaan we bij elkaar brengen, maar we kunnen niet alles zelf blijven doen. Het klinkt misschien als een cliché, maar het platform is voor en door bewoners.”

Arjan en Ilse hopen dat de site in het komende jaar bij een behoorlijk deel van de Emmeloorders bekend raakt. Ilse: “Ik hoop dat de site dan iedere week wordt aangevuld met activiteiten waar mensen naar op zoek zijn. Het zou fijn zijn als de helft van de mensen het platform weet te vinden. Of nee, de helft is misschien te veel. Laten we eerst maar eens voor een derde gaan.”

 

Aanschuiven bij Arjan Broer

Een mooie weergave van mij en mijn werkzaamheden in de Kleurrijk Holtenbroek van Mei 2015. Door Pien van Wolferen. Foto: Perry van der Ploeg.

Deze maand waren we voor onze rubriek ‘Aanschuiven bij’ in gesprek met Arjan Broer. Hij is sociaal ondernemer in Zwolle en houdt zich bezig met allerlei sociaal maatschappelijke projecten met als doel een socialere duurzame en leefbaardere samenleving.

Arjan is opgegroeid in Epe, waar hij thuis de oudste was van drie jongens.
“Mijn moeder was altijd heel actief in ons dorp. Wij woonden in de nieuwbouwbuurt ‘de Vegtelarij´, waar eerst helemaal geen culturele activiteiten waren. Er was één oude vervallen boerderij in het dorp en mijn moeder heeft als vrijwilligster meegeholpen om daar een mooi buurtcentrum van te maken.”
Dit project werd ondersteund door een aantal mannen van Sociaal Cultureel Werk. Hun bezigheden maakten een grote indruk op Arjan en zo werden deze opbouwwerkers een voorbeeld voor hem. “Vooral het ondersteunen en begeleiden van andere mensen sprak mij aan,” vertelde hij. “Zoiets wilde ik later ook gaan doen.”

Zo besloot Arjan om opbouwwerk te gaan studeren en is hij na zijn studie ook aan de slag gegaan in dit werk. Nu woont Arjan alweer sinds ’95 in Zwolle en hij voelt zich hier inmiddels helemaal thuis. “Ik voel vaak de behoefte om mensen met elkaar te verbinden en wil samen met hen de stad beter maken.”
“Er vindt op dit moment een maatschappelijke kanteling plaats, waarbij de gemeente een steeds groter beroep doet op haar bewoners, vertelde Arjan. “Eerder werd alles van bovenaf geregeld en bepaald. Tegenwoordig gaan mensen zelf meer initiatief nemen in het verbeteren van hun buurt. wijk of stad. Deze kanteling vindt op allerlei vlakken plaats: onderwijs, gezondheidszorg, energie en groenvoorzieningen. Als mensen bewuster leren omgaan met de wereld om hen heen dan zou dat een flinke stap vooruit betekenen. Daarbij wordt er een groot beroep gedaan op de welwillendheid van mensen, maar zeker hier in Holtenbroek is gebleken dat die er is.”

Arjan is ook betrokken bij ‘Zwolle in Transitie’, dit is een beweging die zich bezighoudt met de vele veranderingen in de samenleving. “Zwolle in Transitie (ZiT) bestaat uit een groeiende groep bevlogen inwoners die Zwolle socialer, groener en duurzamer wil maken. Om dat te realiseren ondersteunen zij bottum-up initiatieven uit de stad. Door verbinding en samenwerking met het bedrijfsleven en instanties bundelen ze kennis, kracht en kunde en krijgen deze initiatieven een grotere kans van slagen.”

Een stap in dit traject is de Groene Agenda. Tijdens de Groene Dialoog konden mensen hun ideeën al kwijt op dit gebied. Ook konden ze daarbij aangeven waar de gemeente zich volgens hen moet focussen de komende jaren. “Op dit moment wordt er gewerkt aan een Bloemenlint door Zwolle,” vertelde Arjan. “Het groenelement moet steeds meer prioriteit krijgen en zo willen we een gezonder leefklimaat te creëren. Ook in Holtenbroek werken verschillende organisaties samen om dit initiatief gestalte te geven. Het initiatief komt van de provincie en geïnteresseerden kunnen nog steeds aanhaken om mee te helpen.

Ik hou er van om te zorgen dat die beweging verder kan gaan, vertelde Arjan. “Daarin word Ik geïnspireerd door Jan Rotmans, hij is Hoogleraar Transitiekunde. Hij speelt een grote rol bij deze kanteling in Nederland, door mensen daar op een speelse manier bij te betrekken. Wij in Zwolle volgen zijn werkwijze, met de insteek die past bij deze stad.”
“Er gebeurt al een heleboel op dit gebied in Zwolle,” vertelde Arjan. “Ook hier in Holtenbroek gebeurt veel. We hebben net de Hanzelab-sessie gehad, waarbij gebrainstormd werd over hoe we een positiever imago voor Holtenbroek kunnen creëren. De wijk heeft geen goede naam maar dat is onterecht want er gebeuren hele mooie dingen in de wijk. Natuurlijk gaat het ook weleens goed mis, maar dat gebeurt overal in de stad. Er zijn ook prachtige succesvolle projecten In Holtenbroek zoals de GroenteFabriek achter de Herberg. Dit soort projecten wordt helemaal gedragen door inwoners zelf.”

“We hebben gemerkt dat er positiever over Holtenbroek geschreven wordt als er pers aanwezig is bij de ontwikkeling van nieuwe initiatieven. Er is ook een digitaal platform waar allerlei positieve reacties op binnenkomen en het blijkt dat wijkbewoners zelf helemaal niet zo negatief zijn over hun wijk. Er gebeurt hier zoveel goeds in de wijk en dat wil ik graag aan anderen laten zien.”
“De gemeente heeft besloten dat we vervolg mogen geven aan de Hanzelab-sessie. Dat is positief, want zo kunnen we nog meer ideeën lanceren waarbij de bewoners hun bijdrage kunnen leveren. Samen met een andere sociaal ondernemer in Zwolle ga ik plannen maken hoe we dit gaan doen. We willen bij bewoners langs gaan voor het verzamelen van goede ideeën. Dit doen we tijdens bijeenkomsten met lekker eten en cultuur, muziek kortom alles wat Holtenbroek in huis heeft aan mooie dingen.”

Naast deze hoopvolle wijkinitiatieven, werkt Arjan mee aan andere werkzaamheden. Bij ons project ‘Ik ga staan voor mijn talent’ richten we ons op mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en hun persoonlijke talenten. Iedereen is wel ergens goed in, dus laten we dat talent dan ook gebruiken. We hebben niet het doel om mensen naar betaald werk te helpen, maar we willen mensen terugbrengen naar hun bron. Naar mijn idee is iedereen een onmisbare schakel in de samenleving. Ook filosoferen we binnen dit project over een kanteling op de arbeidsmarkt. Werk zou niet meer zozeer vast moeten zitten aan een geldelijke beloning, maar iedereen zou in principe recht moeten hebben op een basisinkomen.”

“Alles wat ik doe heeft te maken met samen gave dingen doen,” vertelde Arjan. “Ieder mens heeft eigen talenten en vaardigheden en ik vind dat we die talenten niet onbenut moeten laten. en dat iedereen de kans moet krijgen om dit talent te ontwikkelen. Als je jouw talent kunt gebruiken in iets dat je graag doet, dan word je daar gelukkiger van.”
“Mijn persoonlijke drijfveer in de dingen die ik doe, is een positieve beweging tot stand brengen. Ik ben al van jongs af goed in het opkomen voor de ander. Daarbij wil ik niet alleen verbinden maar ook meewerken aan de duurzame, creatieve initiatieven, waar mensen op een goede manier samenwerken.

Als mensen aan willen haken bij projecten kunnen ze mij mailen of bellen.
Telefoonnummer: 06-14801303
E-mail: a.broer(at)heelbreed.nl

Zwolle in Transitie: ‘Hoe kan ik je helpen?’

Een mooie weergave van de Inspiratiesessie en Doe-Avond met Jan Rotmans van woensdag 21 januari 2015. Door Anne van den Berg, freelance journalist.

ZWOLLE – Transitie-expert Jan Rotmans vergelijkt de bezoekers van Zwolle in Transitie met pinguïns. Pinguïns veranderen namelijk, net als mensen, nooit en masse van richting. De koploper begint vanuit de inhoud. De verbinder denkt: ‘Ik ken nog iemand die mee wilt denken.’ De kantelaar zorgt dat het idee de massa bereikt. Als twintig procent om is, dan gaat de overige tachtig procent snel mee. Dat zal in Zwolle nog even duren: we zijn té bescheiden en de kantelaars moeten zich nog aansluiten. Tijd voor verandering.

Tijdens de kantelbijeenkomst, waarvan de initiatiefnemers vooral fanatieke koplopers zijn, komen 285 pinguïns bijeen. Jan Rotmans, koploper van het eerste uur en goeroe op het gebied van grote transities, berekende dat dit 0,25 procent van de Zwolse bevolking is. De bijeenkomst is een aanzet om de twintig procent te halen en aan het enthousiasme ligt het in ieder geval niet. ‘Zwolle bruist’, zo vleit Rotmans het publiek.

Productiedenken uit de 19e eeuw
Het transitievraagstuk draait om hoe een samenleving, in dit geval in de regio Zwolle, zich los kan maken van de oude wereld. ‘We leven met vier crises, namelijk economisch, ecologisch, institutioneel en moreel. De magere groei die we in de economie zien, gaat ten koste van de wereld. Van de natuur, van de mens’, vertelt Rotmans. Het oude systeem is ontwikkeld in de negentiende eeuw, toen productie de wereld draaiende hield. Daaruit ontstonden regels, controle, bureaucratie.

Het feit dat door de oude manier waarop instituten en bedrijven georganiseerd zijn de wereld beschadigd wordt, realiseren zich steeds meer mensen. Er ontstaat een polarisatie: aan de ene kant de gelddenkers, de regelneven en de controlefreaks. Aan de andere kant de nieuwe hippies, de delers en de vrijheidsdenkers. Het is niet zo dat het ene systeem slechter is dan het andere, alleen is het oude niet meer relevant en daardoor schadelijk.

Het oude systeem werkte toen de wereld werd gedomineerd door fabrieken. Nu draait de economie op dienstverlening en heeft technologie productie zodanig veranderd dat een nieuwe wereldorde geen overbodige luxe is. ‘De transitie is radicaal: we gaan niet minder vies produceren. We gaan schoon produceren. We gaan niet minder slecht presteren. We gaan goed presteren’, vertelt Rotmans.

Menselijke waarden
‘We gaan weer redeneren vanuit menselijke waarden, zoals vertrouwen, delen en duurzaamheid. De mens komt weer centraal te staan in plaats van de instituties en de organisaties. Je kunt natuurlijk niet verwachten dat we een beter mens creëren, maar we gaan het beter regelen. We gaan leren delen, meer zelf maken, biologisch verbouwen. Samen zijn we zelfredzaam’, aldus Rotmans.

Dat we in Zwolle samen zelfredzaam zijn, blijkt uit de vele initiatieven die tijdens de bijeenkomst worden besproken. In kleine groepen gaan de 285 deelnemers uiteen. Er worden kritische vragen gesteld, nieuwe ideeën geopperd en suggesties gegeven. De meest gestelde vraag van de avond: hoe kan ik je helpen? Ook Rotmans stelt de vraag herhaaldelijk en lost zijn belofte regelmatig in.

Eén van de initiatiefneemsters wil de talenten van kinderen in het weekend verder ontwikkelen. Rotmans: ‘Wat houdt je tegen?’ Er blijkt een financiële boost nodig te zijn en er worden gelijk ideeën geopperd hoe het investeringsbudget bij elkaar gekregen kan worden. Rotmans stelt voor om uit te rekenen voor hoeveel geld één kind geholpen kan worden. Op basis daarvan kan een donatiebedrag worden bepaald en scholen, vrienden en kennissen worden aangeschreven.

Onduidelijkheid en angst
Een ander project is 3d-printen voor ouders en kinderen. In eerste instantie hebben maar weinig mensen zich aangemeld bij dit initiatief. Het blijkt al snel dat het door de initiële formulering komt; de bezoekers snappen niet goed wat initiatiefnemer Albert Barth wil bereiken. Als blijkt dat hij speelgoed betaalbaarder en leuker wilt maken door ouders en kinderen te laten spelen met ontwerpen en die te laten uitprinten door een 3d-printer, blijkt een groot deel van het publiek enthousiast.

Toch heerst er nog teveel angst onder de bezoekers. ‘Volgende keer worden alle mensen die meer dan drie keer ja-maar zeggen verwijderd. Die mogen dan aan een aparte tafel eindeloos ja-maren tegen elkaar’, grapt Rotmans. Het is logisch dat er angst is, vertelt Rotmans, want verandering gaat altijd gepaard met weerstand. Dat betekent alleen niet dat je je moet laten leiden door de tegenslag die je ontvangt. Je moet het juist omarmen en vieren; het betekent dat er iets verandert.

Als het geen angst is dat de Zwollenaar tegenhoudt in de kanteling, dan is het wel de bescheidenheid. ‘In deze regio praten ze te weinig over de initiatieven en zeker buiten de eigen netwerken’, zegt Rotmans. ‘Doordat Amsterdammers denken dat ze het epicentrum van de wereld zijn, trekken ze ook innovators en koplopers aan. De beschaafdheid houdt de groei tegen en daarmee is Zwolle het best bewaarde geheim van Nederland in transitie.’

Kantelaars gevraagd
De moed hebben om naar buiten te treden is één. Commercieel denken is twee, aldus Rotmans. ‘Drie koplopers krijgen de massa niet mee, omdat ze niet het empathisch of organisatorisch vermogen hebben om de stoet pinguïns in beweging te zetten. Macht mag een term uit de oude wereld zijn, het is niets meer dan de kracht hebben om anderen van jouw idee te overtuigen en in beweging te krijgen.’

Door de navraag van facilitator Emmely Lefevre in de zaal wie welke pinguïn is, blijkt dat meerdere initiatiefnemers onder de categorie ‘verbinder’ vallen. Er blijkt meer behoefte aan kantelaars die het percentage betrokken Zwollenaren naar de twintig procent brengt. ‘Zij zullen minder met de inhoud bezig zijn en meer met het aanspreken van de markt. Pas als je de koploper, de verbinder én de kantelaar bij elkaar zet heb je goud’, aldus Rotmans.

Kantelbijeenkomst Regio Zwolle krijgt een vervolg!

Er komt een vervolg op de succesvolle Kantelbijeenkomst van 3 april jl. die tientallen actieve Zwollenaren samen ‘bottom-up’ organiseerden. Dat is mooi! Zwolle is in transitie. Oude structuren maken plaats voor kleinschaliger initiatieven van burgers. Aandacht en actie blijft nodig om de kanteling van een aantal sectoren/domeinen te versnellen.

Het is de bedoeling dat tijdens de vervolgbijeenkomst (burger)initiatieven door andere actievelingen verder geholpen gaan worden in hun ontwikkeling. Heb je zin en tijd om een bijdrage te leveren aan deze bijeenkomst die eind november/begin december plaats gaat vinden? Of weet je iemand die graag in deze beweging mee wil gaan? Laat het me dan even weten via een bericht in het contactformulier.